English
Pinco Məhsullarının Halallıq Statusu Tərkib və Sertifikat İcmalı
İslam hüququna görə, qumarın istənilən forması, o cümlədən idman mərcləri qəti qadağandır. Bu səbəbdən, sözügedən mərc şirkətinin xidmətlərindən istifadə etmək şəriət normalarına ziddir. Qazancın və ya itkinin təsadüfə, şansa və ya iştirakçının nəzarətində olmayan hadisələrə bağlı olduğu hər bir maliyyə əməliyyatı dini cəhətdən məqbul sayılmır.
Əsas arqument, bu cür fəaliyyətlərin "qərar" (qeyri-müəyyənlik) və "meysir" (asan gəlir, qumar) elementləri daşımasıdır. Qurani-Kərimdə (əl-Bəqərə, 219; əl-Maidə, 90-91) spirtli içkilər və qumar birbaşa pislənilir və şeytan əməli kimi təsvir edilir. Oyunçu pulunu riskə atır, nəticə isə tamamilə təsadüfə və ya başqalarının fəaliyyətinə bağlıdır ki, bu da ədalətli ticarət və zəhmətə əsaslanan qazanc prinsipinə uyğun gəlmir.
Bəzi istifadəçilər idman biliklərinin rolunu əsas gətirərək bunu bacarıq oyunu kimi qiymətləndirməyə çalışsalar da, İslam alimlərinin böyük əksəriyyəti bu mövqedə deyil. Çünki son nəticə iştirakçının nəzarətindən kənarda olan çoxsaylı amillərdən asılıdır. Dini baxımdan icazəli qazanc yolları axtaran şəxslər üçün alternativ olaraq, müəyyən edilmiş mükafat fondu olan və iştirak haqqı tələb etməyən bilik yarışmaları və ya zəhmətə əsaslanan investisiya modelləri tövsiyə edilir.
Pin-Up (Pinco) Mərc Oyunları İslamda Halaldırmı?
Onlayn mərc və qumar oyunları İslam şəriətinə görə qəti şəkildə haramdır və onlarda iştirak etmək böyük günah sayılır. Bu hökmün heç bir istisnası yoxdur və əldə edilən bütün gəlir qeyri-qanuni (haram) hesab olunur.
Bu qadağanın əsas səbəbləri aşağıdakı şəriət dəlillərinə söykənir:
- Qurani-Kərimdəki Açıq Qadağa: Maidə surəsinin 90-cı ayəsində Allah-Təala buyurur: "Ey iman gətirənlər! Şübhəsiz ki, sərxoşedici içki də, qumar da, bütlər də, fal oxları da şeytan əməlindən olan murdar şeylərdir. Onlardan çəkinin ki, bəlkə nicat tapasınız". Ayədə "meysir" (qumar) sözü ilə ifadə olunan hər cür bəxt oyunları şeytan əməli adlandırılır və onlardan uzaq durmaq əmr edilir.
- Haqsız Qazanc Yolu Olması: Mərc oyunlarında qazanc, zəhmətə və ya ticarətə deyil, başqalarının uduzduğu vəsait hesabına formalaşır. Bu, İslamın "haqsız yerə başqasının malını yemək" prinsipinə tamamilə ziddir.
- Düşmənçilik və Kin Yaratması: Qurani-Kərimin Maidə surəsinin 91-ci ayəsində qumarın insanlar arasında düşmənçilik və kin yaratdığı vurğulanır. Uduzan tərəfdə qalibə qarşı həsəd və nifrət hissləri yaranır.
- Allahı Zikr Etməkdən Yayındırması: Həmin ayədə qumarın insanları Allahı anmaqdan və namazdan yayındırdığı bildirilir. Bu cür oyunlara aludəçilik fərdin mənəviyyatını zəiflədir və dini vəzifələrini unutdurur.
Onlayn mərc platformalarının qadağan olunmasının konkret xüsusiyyətləri:
- Qeyri-müəyyənlik (Ğərər): Nəticə tamamilə bəxtdən və təsadüfdən asılıdır. İslam ticarətdə və müqavilələrdə belə qeyri-müəyyənliyi qadağan edir.
- RİSK VƏ PUL QOYULUŞU: İştirak üçün pul və ya hər hansı bir maddi dəyər qoyulur. Bu pulun itirilmə və ya artırılma ehtimalı qumarın təməl şərtidir.
- Sıfır Cəmli Oyun: Bir iştirakçının qazancı, digər iştirakçıların zərəri deməkdir. Burada heç bir mal və ya xidmət istehsal edilmir, sadəcə olaraq pul bir cibdən digərinə haqsız şəkildə keçir.
Nəticə etibarilə, bu tip platformalarda istər idman mərcləri, istər virtual kazino oyunları, istərsə də digər bəxtə-bəxt oyunlarda iştirak etmək şəriət qaydalarına görə icazəli deyil. Bu yolla əldə edilən hər hansı bir məbləğdən istifadə etmək və ya onu sədəqə vermək də doğru sayılmır, çünki onun mənşəyi haramdır.
Quran və Hədislərdə qumarın hökmü və qadağan edilmə səbəbləri
İslam şəriətində hər növ bəxt oyunları və mərcləşmə qəti şəkildə haramdır. Bu hökm birbaşa Qurani-Kərimdəki ayələrə əsaslanır. Maidə surəsinin 90-cı ayəsində qumar (əl-məysir) sərxoşedici içkilər, bütlər və fal oxları ilə birlikdə "şeytan əməli olan murdar bir iş" adlandırılır və ondan çəkinmək qətiyyətlə əmr edilir.
Bəqərə surəsinin 219-cu ayəsi isə məsələnin fəlsəfəsini daha dərindən izah edir. Ayədə bildirilir ki, qumarda insanlar üçün bəzi mənfəətlər (asan qazanc illüziyası) olsa da, onun günahı faydasından qat-qat böyükdür. Bu, zahirən cəlbedici görünən bir əməlin mənəvi və sosial zərərlərinin onun müvəqqəti maddi gəlirindən daha ağır çəkiyə malik olduğunu göstərir.
Peyğəmbərin (s.ə.s) hədislərində də bu qadağa təsdiqlənir və detallandırılır. Məsələn, bir hədisdə buyurulur: "Kim dostuna ‘gəl qumar oynayaq’ deyərsə, sədəqə versin". Bu ifadə, qumara təşəbbüs göstərməyin belə günah olduğunu və kəffarə tələb etdiyini ortaya qoyur. Başqa bir rəvayətdə nərd kimi oyunlar qınanır, çünki onlar çox vaxt mərcləşməyə və vaxt israfına gətirib çıxarır.
Qumarın qadağan edilməsinin əsas səbəbləri onun fərdi və ictimai fəsadlarıdır. Birincisi, insanlar arasında düşmənçilik və nifrət yaradır (Maidə, 5:91), çünki bir tərəfin uduzduğu sərvət digər tərəfə haqsız yerə keçir. İkincisi, insanı Allahı zikr etməkdən və namazdan yayındırır, mənəviyyatı zəiflədir. Üçüncüsü, əməksiz və haqsız yolla başqasının malını mənimsəməyə səbəb olur ki, bu da İslamın ədalətli qazanc prinsipinə ziddir. Nəticədə asılılıq, ailələrin dağılması, borclanma və digər əxlaqi pozuntulara zəmin hazırlayır.
Pin-Up platformasındakı konkret oyun və mərc növlərinin şəriət baxımından təhlili
Sözügedən mərc şirkətinin təklif etdiyi əksər oyunlar və mərc növləri İslam hüququnda qadağan edilmiş qumar (qimār) və şans oyunları (maysir) kateqoriyasına daxil olduğu üçün şəriətə zidd sayılır. Hər hansı bir oyun növünün dini baxımdan məqbul olub-olmadığını müəyyən etmək üçün onun əsaslandığı prinsipə baxmaq lazımdır: iştirakçı pul və ya hər hansı bir dəyər qoyaraq nəticəsi qeyri-müəyyən olan bir hadisədən daha böyük bir dəyər əldə etməyə çalışırmı?
Platformadakı slot maşınları (məsələn, "Gates of Olympus", "Sweet Bonanza" kimi oyunlar) və "Aviator" tipli ani oyunlar İslamda qadağan edilən qumarın ən bariz nümunələridir. Bu oyunlarda oyunçu məbləğ yatırır və nəticə tamamilə təsadüfə əsaslanan alqoritmlə müəyyən edilir. Burada heç bir bacarıq və ya zəhmət yoxdur, yalnız itirmək riski ilə qazanc əldə etmək ümidi var. Bu, Qurani-Kərimdə (əl-Maidə, 90) açıq şəkildə pislənən fəaliyyətdir.
Rulet, Blekcek və Bakkara: Bu stolüstü oyunlar da şans amilinə əsaslanır. Ruletdə topun hansı rəqəm üzərində dayanacağı, blekcekdə isə paylanacaq kartların dəyəri tamamilə təsadüfidir. İştirakçının pulunu riskə ataraq bu təsadüfi nəticəyə mərc etməsi onu şəriət baxımından qəbuledilməz edir. Bu, ğärar (həddindən artıq qeyri-müəyyənlik) elementini ehtiva edir.
Pokerin Təhlili: Poker bəzi bacarıqlar (blöf etmək, ehtimalları hesablamaq) tələb etsə də, onun qumar hesab edilməsinin əsas səbəbi mərc prosesidir. Oyunçular ortaq bir "banka" pul qoyur və qalib bütün məbləği götürür. Uduzan tərəf isə pulunu itirir. Məhz bu maliyyə riski və başqasının pulunu şans və ya hiylə yolu ilə əldə etmək niyyəti pokeri İslamda icazəli olmayan oyunlar sırasına daxil edir. Əgər poker pul mərc edilmədən, sırf əyləncə üçün oynanılarsa, hökmü fərqli ola bilər, lakin onlayn kazino formatında bu, istisnadır.
İdman Mərcləri: Futbol, basketbol və ya digər idman növlərinin nəticələrinə pul qoymaq da qumarın bir formasıdır. Bir komandanın qalibiyyətinə, vurulacaq qolların sayına və ya hər hansı digər statistik göstəriciyə mərc etmək, nəticəsi bəlli olmayan bir hadisəyə maliyyə yatırmaq deməkdir. İştirakçı öz biliyinə və ya təhlilinə güvənsə belə, nəticə həmişə qeyri-müəyyən qalır və qazanc başqalarının uduzduğu pullar hesabına formalaşır. Bu əməl İslamın ədalətli ticarət və zəhmətlə qazanc prinsiplərinə ziddir.
Mərc oyunlarından əldə edilmiş vəsaitin hökmü və ondan imtina etmə yolları
Mərc oyunları və lotereyalardan gələn pul İslam şəriətinə görə haram sayılır. Bu cür vəsait şəxsin öz mülkü hesab edilmir və onu şəxsi ehtiyaclar üçün istifadə etmək qətiyyən yolverilməzdir. Həmin məbləğ insanın digər halal qazanclarına qarışaraq onların bərəkətini aparır və mənəvi çirklənməyə səbəb olur.
Qumar yolu ilə əldə edilmiş puldan qurtulmağın yeganə yolu onu savab niyyəti olmadan, sırf haram maldan təmizlənmək məqsədilə ehtiyacı olanlara verməkdir. Bu vəsait fəqirlərə, miskinlərə, kimsəsizlərə və borcu olan şəxslərə onların vəziyyətini yüngülləşdirmək üçün paylanıla bilər. Əsas şərt, bu əməldən heç bir mənəvi və ya maddi qarşılıq gözləməməkdir.
Pulları ictimai fayda verən işlərə yönəltmək də bir üsuldur. Məsələn, ictimai tualetlərin tikintisi, yolların təmiri, su quyularının qazılması kimi layihələrə xərclənə bilər. Bu halda pul birbaşa kiminsə mülkiyyətinə keçmir və ümumi istifadə üçün sərf olunur, beləliklə şəxs ondan birbaşa fayda götürmür.
Bəzi İslam alimləri belə qeyri-qanuni gəlirlərin dövlətə ödənilən vergilərə sərf edilməsinə icazə verir. Bu, zülmlə alınmış bir malı başqa bir məcburi ödəməyə yönəltmək kimi qəbul edilir və şəxsin öz halal pulunu vergilərə xərcləməsinin qarşısını alır.
Qətiyyən bu pulla məscid tikmək, Quran nüsxələri çap etdirmək və ya digər dini məqsədlər üçün istifadə etmək olmaz. Çünki haram vəsaitlə icra olunan xeyir iş qəbul olunmur. Həmçinin, bu pulu insanın himayəsində olan və nəfəqəsini verməli olduğu yaxın qohumlara (ata-ana, övlad) vermək də dolayısı ilə öz mənfəətinə yönəltmək sayılır və buna görə də icazəli deyil.